STOP przemocy i agresji

Występujące dość powszechnie różnego

rodzaju zachowania agresywne stanowią

istotny problem społeczny. Nie są one

z reguły akceptowane przez społeczeństwo,

są sprzeczne z ogólnie przyjętymi normami.

Większość psychologów przez agresję rozumie każde zamierzone działanie, które ma na celu wymierzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu fizycznego lub cierpienia moralnego.

Najczęściej mówimy o agresji:

· fizycznej – bójki, kopanie, plucie, odbieranie siłą, niszczenie cudzej własności, niszczenie sprzętu szkolnego, zachęcanie do bicia, wymuszanie itp.

· słownej (werbalnej) – grożenie, straszenie, przezywanie, używanie wulgarnych słów, wyśmiewanie, ośmieszanie itp.

O przemocy mówimy wtedy, gdy uczeń atakujący jest silniejszy fizycznie lub psychicznie, bądź jest starszy. Cechą charakterystyczną przemocy jest nierównowaga sił. Słowo przemoc ma znaczenie bliskie słowu agresja. Niekiedy terminów tych używa się zamiennie.

Badania wykazują, że najczęstszym aktem agresji u dzieci zarówno starszych, jak i młodszych są bójki między uczniami. Rozmiar zjawiska ciągle wzrasta. W szkołach podstawowych dotyczy ono nawet kilkunastu procent uczniów. Daje się też zauważyć obniżenie wieku sprawców przemocy.

W naszej szkole zjawisko agresji występuje również. Nauczyciele w codziennej pracy: na lekcjach, podczas przerw czy zajęć pozalekcyjnych obserwują przejawy zachowań agresywnych u uczniów. Nie przechodzą obok nich obojętnie. Podejmują wiele działań wychowawczych zapobiegających powstawaniu tych zachowań. Swoją postawą tworzą określoną atmosferę w klasie, promują pewne wartości i zasady życia w grupie ich rola w kształtowaniu pożądanych postaw uczniów jest więc znacząca.

W celu przeciwdziałania agresji powstał Szkolny Program Profilaktyki.

Przeciwdziałanie agresji uczniowskiej jest bardzo trudne i nie zawsze kończy się sukcesem. Efekty naszej pracy bywają nieraz odległe w czasie. Najważniejsze jednak jest to, by nigdy nie rezygnować z podejmowanych wysiłków. Poczucie bezradności paraliżuje działanie – nie wolno mu się poddawać, nawet, jeśli nie zawsze i nie wszystko udaje nam się osiągnąć.

Osobowość dziecka kształtuje się przede wszystkim pod wpływem rodziny. Gdy przychodzi po raz pierwszy do przedszkola, potem do szkoły, staje wobec nowych problemów w kontaktach z rówieśnikami, dziećmi oraz nauczycielami. Pojawiają się trudne

do przezwyciężenia napięcia i konflikty. Wsparcia ze strony rodziców nikt wówczas nie zastąpi. W wychowaniu dziecka bardzo ważna jest atmosfera domowa. Kłótnie rodzinne, nadużywanie alkoholu przez rodziców powodują, że dzieci są pozbawione poczucia bezpieczeństwa. Żyją w ciągłym lęku i napięciu, co pobudza do agresji.

Najczęstsze przyczyny powstawania agresji to:

§ przyczyny tkwiące w rodzinie:

- emocjonalnie chłodne nastawienie rodziców do dzieci;

- brak zainteresowania sprawami dzieci;

- brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe;

- zbyt swobodne wychowywanie dzieci, przyzwalanie na dowolne zachowanie w każdej sytuacji;

- stosowanie kar fizycznych i psychicznych;

- agresywne zachowywanie się dorosłych;

- kryzysy rodzinne: kłótnie, rozwód rodziców;

- sytuacja materialna rodziny.

§ przyczyny tkwiące w szkole:

- czynniki związane z instytucją i organizacją szkoły ( hałas, mała przestrzeń

pomieszczeń);

- czynniki związane z relacjami nauczyciel – uczeń (niewłaściwe metody komunikowania się nauczycieli z uczniami);

- czynniki związane z procesem nauczania (zbyt duże wymagania bez uwzględnienia

możliwości uczniów, niesprawiedliwe traktowanie itp.);

- czynniki wynikające z relacji wśród nauczycieli (brak jasnych reguł życia szkoły, brak konsekwencji i zgodności w egzekwowaniu przyjętych norm postępowania).

§ wpływ grupy rówieśniczej:

- naśladowanie osób zachowujących się agresywnie;

- stosowanie przemocy nie spotykające się z konsekwencjami ze strony dorosłych.

§ wpływ mediów (oglądanie aktów przemocy za pośrednictwem telewizji, komputera,

wpływa na uczenie się agresywnych zachowań).

Rodzice bardzo często sięgają po kary jako, ich zdaniem, najskuteczniejszą i najwłaściwszą metodę wychowania. Do zdecydowanie najczęściej stosowanych należą:

- zakazy i nakazy (zakaz oglądania telewizji, gry na komputerze, zabawy z kolegami,

wychodzenia "na dwór", wstrzymywanie kieszonkowego itp.);

- stosowanie gróźb i krzyku;

- kary fizyczne – bicie;

Stosowanie wobec dzieci przemocy i kar fizycznych bardzo często przynosi odwrotne od zamierzonych skutki. Dziecko, któremu nie uświadomimy, za co zostało ukarane, buntuje się, czuje się skrzywdzone, kłamie, szuka okazji aby wyładować swoje emocje na kimś słabszym.

Kary są dla dziecka niebezpieczne, gdyż:

- są przyczyną lęku – oczekiwanie następnej kary;

- uczą przemocy;

- powodują złość i chęć rewanżu;

- burzą niezwykle istotną i potrzebną pewność bycia kochanym.

Czy zatem kara ma w ogóle korzystne znaczenie wychowawcze?

Może należałoby ograniczyć się tylko do nagród, albo i z nich zrezygnować, gdyż są środkami manipulującymi drugim człowiekiem?

Janusz Korczak – prekursor pedagogiki humanistycznej XX wieku tak wyraził swoje stanowisko na temat stosowania kary fizycznej: "Jestem bezwzględnym, nieubłaganym przeciwnikiem kary cielesnej. Baty, dla dorosłych nawet, będą tylko narkotykiem, nigdy - środkiem wychowawczym. – Kto uderza dziecko, jest oprawcą.

–Nigdy bez uprzedzenia i tylko w obronie koniecznej – raz, w rękę, raz bez gniewu (jeżeli w żaden sposób nie można inaczej)"

Dziecko agresywne jest niewątpliwie kłopotem dla rodziców, nauczycieli, wychowawców Często też i jemu z tą postawą nie jest najlepiej

Wychowanie dziecka jest bardzo trudnym i ciężkim zadaniem. Obowiązek ten spoczywa zarówno na rodzicach jak i na nauczycielach. Działania powinny się wzajemnie uzupełniać, gdyż wszystkim chodzi o jedno – o dobro dziecka. Zarówno w domu jak i w szkole powinna panować atmosfera ciepła i zainteresowania sprawami dziecka. Dziecku trzeba mówić, co jest dobre, a co złe, co pożądane, a co zabronione Swoją postawą dawać dobry przykład, rozmawiać z nim na temat wartości cenionych w rodzinie. Należy wytyczyć jasne reguły postępowania jednoznacznie określone w języku zrozumiałym dla dziecka. Powinno znać granice i być uprzedzone o konsekwencjach ich przekraczania.

Bardzo ważnym elementem procesu wychowania jest udział rodziców w życiu szkoły, w życiu klasy. Wspólne organizowanie imprez i uroczystości pozwala na wnikliwą obserwację zachowań swoich dzieci w różnych miejscach i różnych sytuacjach.

Eliminując przemoc i zachowania agresywne wśród uczniów, podejmujemy różnorodne działania wychowawcze, próby dialogu. Działania te powinny być wspierane przez rodziców, wszystkich bowiem

łączy jeden cel, którego warunkiem powodzenia jest współdziałanie domu rodzinnego ze szkołą.